Inleiding

Op basis van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (de “WWFT”) zijn advocaten, maar ook andere “WWFT-instellingen”, zoals financiële instellingen, notarissen, belastingadviseurs etc. onder andere verplicht hun cliënten uitvoerig te identificeren.

Deze instellingen dienen onder meer onderzoek te doen naar de uiteindelijk belanghebbenden oftewel de UBO’s (“Ultimate Beneficial Owners”) van een juridische entiteit. Met ingang van 10 januari 2020 kan in dat kader gebruik worden gemaakt van het zogenaamde openbare UBO-register.

UBO – Wie zijn dat?

Een UBO is een natuurlijk persoon die:

• meer dan 25% van de aandelen in een vennootschap houdt of stemrecht heeft;
• dan 25% van het economisch belang houdt; of
• feitelijke zeggenschap heeft

Elke van deze drie categorieën kan tot één of meer UBO’s leiden. Indien dat niet het geval is, dan dient een ‘pseudo’-UBO te worden aangewezen. Dit zal dan doorgaans de statutair bestuurder van een vennootschap zijn of een vennoot.

Het UBO-register

“Bekend is dat personen die betrokken zijn bij witwassen en financiering van terrorisme gebruik maken van juridische structuren. Het is van groot maatschappelijk belang dat daders van voornoemde misdrijven hun identiteit niet verborgen kunnen houden achter verhullende juridische structuren.”, aldus de Tweede Kamer in haar Memorie van Toelichting op de Implementatiewet ‘registratie uiteindelijk belanghebbenden van vennootschappen en andere juridische entiteiten’.

Het nog in te voeren UBO-register heeft in de eerste plaats aldus ten doel om transparanter te maken wie de UBO’s van juridische entiteiten zijn die in Nederland zijn opgericht. Hierdoor kan beter worden onderzocht wie met wie zaken doet. Daarnaast gaat van het register – door de centrale aanlevering van UBO-informatie en het openbaar maken daarvan – een preventieve werking uit, die natuurlijke personen dient te ontmoedigen om misbruik te maken van een entiteit ten nadele van de personen die met deze entiteit zaken willen doen.

Het UBO-register is openbaar. Het zal onderdeel worden van het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Het is de bedoeling dat de vennootschappen en andere juridische entiteiten zelf de UBO-gegevens aanleveren en ervoor zorgen dat deze actueel en accuraat zijn (en blijven). Voor de UBO’s zelf geldt een ‘meewerkplicht’: zij zijn verplicht hun persoonlijke gegevens aan de juridische entiteiten te verstrekken, zodat zij op hun beurt daadwerkelijk aan hun registratieverplichtingen kunnen voldoen. Als een (pseudo)-UBO niet meewerkt, dan is dit strafbaar.

Echter, niet alle ingeschreven vennootschappen en andere juridische entiteiten hoeven de (pseudo)-UBO te registreren. Eenmanszaken en publiekrechtelijke rechtspersonen zijn van deze plicht uitgezonderd. Hetzelfde geldt voor beursgenoteerde vennootschappen, kerkgenootschappen, gilden etc. Hoewel deze entiteiten zijn uitgezonderd van de registratieplicht, blijven zij wel verplicht om de informatie aan WWFT-instellingen te verstrekken.

Persoonlijke gegevens en privacy

De registratie in het UBO-register omvat met name persoonlijke gegevens, zoals naam, geboortemaand en -jaar, woonstaat, nationaliteit etc. Niet alle gegevens zijn echter openbaar. Zo zijn BSN, adres, geboortedag en -plaats alsmede het geboorteland niet openbaar. De exacte omvang van het door de UBO gehouden economische belang wordt niet vermeld. Er zal met bandbreedtes worden gewerkt van ‘meer dan 25% tot 25%’, van ‘50% tot 75% en van ‘75% tot 100% ‘.

Overigens bestaat wel de mogelijkheid om bepaalde openbare gegevens af te schermen wegens bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de UBO. De gronden voor afscherming zijn limitatief in de wet opgesomd en het verzoek tot afscherming dient de UBO aan de Kamer van Koophandel te richten, die het verzoek mag weigeren. De afgeschermde gegevens blijven wel zichtbaar voor kredietinstellingen, financiële instellingen, notarissen en FIU-Nederland.

Effectiviteit?

UBO’s die zich om fiscale of andere redenen achter niet-transparante constructies (willen) verschuilen en sowieso al op een frauduleuze manier gebruik van juridische structuren maken zullen niet geneigd zijn om correcte en volledige gegevens ten behoeve van het UBO-register aan te leveren. Daarnaast zal het feit dat deze registratieverplichting niet voor de UBO’s van alle in Nederland gevestigde juridische entiteiten geldt, voor reeds frauduleus handelende UBO’s een prikkel kunnen vormen om naar rechtsfiguren uit te wijken, die van deze verplichting zijn uitgezonderd. Ten slotte is het maar de vraag in hoeverre de autoriteiten effectief handhavend kunnen optreden in het geval onjuiste gegevens zijn verstrekt. De praktijk zal moeten uitwijzen hoe effectief het UBO-register werkelijk is en of het aan de verwachtingen kan voldoen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Kim Deckers op (+31) 43 321 6640.

Nieuws Overzicht