Op woensdag 16 augustus 2023 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: “de Afdeling”) uitspraak gedaan in de zaak betreffende het zogenoemde Porthos-project (ECLI:NL:RVS:2023:3129). Dit project van onder meer Shell en het Rotterdamse Havenbedrijf, houdt in dat CO2 via pijpleidingen onder de Rotterdamse haven wordt opgeslagen in lege gasvelden in de Noordzee. De Afdeling oordeelt dat het inpassingsplan en de omgevingsvergunningen met betrekking tot dit project in stand kunnen blijven. Deze conclusie is gebaseerd op het feit dat is uitgesloten dat de omliggende Natura 2000-gebieden “significante gevolgen” ondervinden als gevolg van de stikstofuitstoot van het project.
Het Porthos-project is reeds bekend door de tussenuitspraak die met betrekking tot het project werd gedaan op 2 november 2022. Aanvankelijk maakten de ministers van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) voor dit project namelijk gebruik van de bouwvrijstelling. De bouwvrijstelling hield in dat in ruimtelijke besluitvormingsprocedures niet langer diende te worden onderzocht hoeveel stikstofdepositie ontstond als gevolg van bouwactiviteiten. De vrijstelling werd in juli 2021 ingevoerd in de Wet natuurbescherming, nadat de Afdeling in 2019 een streep door het Programma Aanpak Stikstof had gezet en de rijksoverheid vreesde dat als gevolg daarvan de bouw op landelijk niveau stil zou komen te liggen.
De Afdeling oordeelde op 2 november 2022 (ECLI:NL:RVS:2022:3159) echter dat de bouwvrijstelling uit de Wet natuurbescherming niet voldoet aan het Europese natuurbeschermingsrecht en dus niet mag worden toegepast. Deze uitspraak betekende echter niet dat de bouw op landelijk niveau volledig stil komt te liggen. Bouwprojecten kunnen, net als in de situatie van vóór de bouwvrijstelling, doorgang vinden mits een zogeheten voortoets wordt uitgevoerd en indien nodig een passende beoordeling wordt gemaakt waaruit blijkt dat de activiteit (toch) geen schadelijke gevolgen heeft voor Natura 2000-gebieden. Zie in dit kader het artikel “Raad van State zet een streep door bouwvrijstelling stikstof”. De passende beoordeling van het Porthos-project stond ter discussie in de nu gedane einduitspraak van 16 augustus 2023.
Volgens de Afdeling kan deze passende beoordeling de toets der kritiek doorstaan. Hoewel het project leidt tot een tijdelijke en beperkte toename van stikstofuitstoot op delen van de omliggende Natura 2000-gebieden, hebben de ministers aangetoond dat is uitgesloten dat deze natuurgebieden daarvan “significante gevolgen” ondervinden. Volgens de Afdeling is de passende beoordeling met “de vereiste diepgravendheid” verricht en is daarmee voldaan aan de eisen van het natuurbeschermingsrecht.
Deze uitspraak betekent overigens niet dat er een ‘drempelwaarde’ is ontstaan voor toekomstige projecten, zoals de appellant, de Coöperatie Mobilisation for the Environment (MOB), vreesde. In de uitspraak benadrukt de Afdeling dat voor elk individueel plan of project een ecologische analyse van de gevolgen is vereist. Daarbij moeten specifieke milieukenmerken en omstandigheden van het betrokken Natura 2000-gebied worden bekeken. Datzelfde geldt tevens voor een tijdelijke en beperkte toename, zoals in het geval van het Porthos-project. Deze uitspraak laat louter zien dat ook in geval er een passende beoordeling dient te worden gemaakt, er projecten zijn die deze toetst doorstaan.
Dit artikel is geschreven door Lisa Jung, werkzaam als advocaat in onze vestigingen te Heerlen en Maastricht. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u met haar contact opnemen of met een van de andere specialisten van het team Overheid en Non-Profit via: 043-321 66 40.
Nieuws Overzicht